Toerisme in Zeeland herstelt voorzichtig in coronatijd
Ook in 2021 hadden de maatregelen tegen het coronavirus een enorme impact op het toerisme. Zo ook in Zeeland, al kent de sector qua overnachtingen een voorzichtig herstel. Uit voorlopige cijfers van het CBS blijkt dat het aantal geregistreerde overnachtingen in Zeeland uitkwam op 11,1 miljoen. Een stijging ten opzichte van 2020 en vrijwel gelijk aan pre-coronajaar 2019. HZ Kenniscentrum Kusttoerisme heeft de cijfers voor Zeeland nader geanalyseerd.
Grote reisbehoefte onder Nederlanders ondanks maatregelen
Ondanks de lockdown in de eerste vier maanden van 2021 en fluctuerende maatregelen in de rest van dat jaar steeg het aantal overnachtingen van Nederlandse toeristen in Zeeland ten opzichte van zowel 2020 (49%) als 2019 (57%). De grote reisbehoefte van de Nederlanders compenseerde de daling in het aantal overnachtingen in logiesaccommodaties van buitenlandse toeristen over 2021. Het aantal overnachtingen van buitenlandse toeristen daalde met 10% ten opzichte van 2020 en met 44% ten opzichte van 2019; het aantal Duitse overnachtingen verminderde in 2021 nog eens met 16% waar de Belgen 16% meer overnachtingen in Zeeland doorbrachten ten opzichte van 2020. De cijfers in Zeeland komen overeen met de landelijke trend waar een groei te zien is in het aantal overnachtingen van Nederlandse toeristen in eigen land. Hierbij heeft Zeeland van alle provincies de grootste stijging in Nederlandse overnachtingen en de kleinste daling van buitenlandse overnachtingen.
Gekeken naar seizoen zijn verschillen in overnachtingscijfers over de jaren 2021 en 2020 soms groot. In het voorjaar van 2020 was het coronavirus nieuw, grenzen waren dicht, de lockdowns zeer strikt en mensen waren bang. Toerisme viel in het voorjaar van 2020 volledig stil, maar piekte in Zeeland in de zomer van 2020. De nieuwe lockdown in het najaar van 2020 zette weer een rem op het toerisme. Ook in 2021 was er sprake van lockdowns en strenge maatregelen tegen het coronavirus. Toch gingen mensen nu zelfs in lockdown-periode op vakantie, op zoek naar een andere omgeving dan thuis. Dit betekent dat het toerisme in Zeeland in het voorjaar alweer wat herstel liet zien. De zomer was opnieuw druk, maar minder druk dan de zomer van 2020, met name door het wegblijven van Duitse toeristen. Zij grepen in 2021 juist massaal de herfstvakantie aan om naar Zeeland te komen; hierdoor waren oktober en november 2021 drukker dan ooit.
Overnachtingscijfers geen compleet beeld
Ondanks het feit dat de overnachtingscijfers weer op peil zijn, is in 2021 nog geen sprake van volledig herstel in het toerisme. Wanneer ingezoomd wordt op de verschillende vormen van logiesaccommodaties zijn grote verschillen te zien. Waar kampeerterreinen en huisjesterreinen (bungalowparken en verhuurchalets op campings) hun overnachtingscijfers weer flink zagen groeien, zag de hotelsector in 2021 slechts een licht herstel. Weliswaar registreerde de hotelsector 11% meer overnachtingen dan in 2020; het is nog altijd 20% lager dan in 2019. Ook de groepsaccommodaties hadden in 2021 nog altijd 34% minder overnachtingen dan in 2019.
Ook wanneer we verder kijken dan logiesaccommodaties zien we in de vrijetijdssector slechts een matig herstel. De horeca heeft zeer veel moeten incasseren gedurende de opeenvolgende lockdownperiodes in 2020 en 2021. Vanuit de CBS Conjunctuurenquête blijkt dat slechts een derde van de Zeeuwse horeca de winstgevendheid gedurende 2021 zag verbeteren. De lockdown van december 2021 heeft deze kleine positieve signalen echter weer de kop ingedrukt.
Ook het incasseringsvermogen van attracties en musea is op de proef gesteld. Bijna de helft van 2021 moest men noodgedwongen sluiten vanwege de coronamaatregelen. Mede dankzij het matige zomerweer verliep het hoogseizoen voor de meeste attracties en musea nog behoorlijk goed. De meeste publieksevenementen konden niet doorgaan en veel groepen annuleerden hun bezoek. Vanuit een peiling bij attracties bleek dat 2021 wel wat beter was dan 2020; tweederde heeft het jaar kostendekkend kunnen afsluiten, in 2020 was dit de helft. Uit bezoekcijfers van de musea blijkt eveneens een licht herstel. In 2020 moesten de musea meer dan de helft van hun bezoekersaantallen inleveren. In 2021 was er sprake van een stijging, maar is het bezoekersaantal nog altijd 43% lager dan in 2019.
Toekomst
Het Nederlands Bureau voor Toerisme & Congressen stelde in januari 2022 een verwachting op voor het verblijfstoerisme in Nederland. Naar verwachting zal het inkomend toerisme in 2022 aantrekken waarbij de verwachtingen voor onze buurlanden het meest gunstig zijn. Het toerisme in eigen land zal naar verwachting stabiliseren of licht dalen: meer Nederlanders zullen weer op vakantie naar het buitenland gaan. Voor Zeeland betekent dit naar alle waarschijnlijkheid een groei in het aantal overnachtingen: de Duitse en Belgische markt zijn onze belangrijkste herkomstmarkten.
Let wel: het aantal overnachtingen gepubliceerd door CBS is exclusief particuliere verhuur, jachthavens en overnachtingen van gasten in hun eigen vakantie-accommodatie (tweede woning, stacaravan etc). In totaal zullen er dus veel meer overnachtingen in Zeeland plaatsgevonden hebben.
N.B. CBS publiceerde nu de voorlopige cijfers, definitieve cijfers worden tegen de zomer verwacht. Kenniscentrum Kusttoerisme zal deze cijfers verder analyseren en publiceren in de jaarlijkse leaflet met kerncijfers over toerisme in Zeeland.
