LC 00354

Het vraagstuk analyseren; structureren en inzichtelijk maken

• Cluster de antwoorden op jouw vragen aan de hand van de gespreksonderwerpen. Mocht het voor de hand liggen, dan kun je ook inzichten uit andere projecten linken aan de inzichten opgedaan in dit vraagstuk (= analogiedenken);
• Verzamel relevante en sprekende citaten. Als Facilitator of Change ken je (hoogstwaarschijnlijk als enige) de gevoelige kwesties die er bij betrokkenen leven;
• Structureer en/of visualiseer de resultaten uit de gesprekken en de relaties tussen betrokkenen, bijvoorbeeld met behulp van een rijk plaatje.

Rijke plaatjes maken

Verwerk de uitkomsten uit de gesprekken in een overzicht of 'rijk plaatje' (figuur 4). Een rijk plaatje is een begrijpelijk, visueel overzicht van alles wat er speelt in een uitdagende situatie. Daarin staan alle wensen, mogelijkheden en verwachtingen van de betrokkenen.

Doel: een overzicht van het vraagstuk maken en benutten voor een gesprek tussen betrokkenen over het samen begrijpen voor ingrijpen van/in het vraagstuk;

Nut: met behulp van het rijke plaatje krijg je het vraagstuk beter in beeld en kunnen betrokkenen met elkaar in gesprek gaan, het beeld van de situatie aanvullen, en samen zoeken naar betekenisvolle verbeteringen. Een rijk plaatje wordt daarom ook wel een 'praatplaat' genoemd. N.B. een rijk plaatje is een momentopname van het vraagstuk. Het kan gedurende het proces van het vraagstuk continue worden verrijkt totdat er een moment is bereikt waarop het goed gebruikt kan worden voor een gesprek tussen betrokkenen over het vraagstuk. Maar in zekere zin is het plaatje dus nooit af;

Belangrijkste onderdelen van een rijk plaatje:

• De betrokkenen en hun rol in de situatie;
• Hun wensen, doelen en/of ideale rol in de situatie;
• Hun onderlinge relaties. Wat brengen zij en krijgen zij van anderen?
• Relevante en sprekende quotes;
• ‘Dingen’: producten, organisaties, aanvullende informatie en theorieën, beleid, etc.

Tips:

• Gebruik kleuren, vormen, etc. om betekenis te geven aan de verschillende elementen van het plaatje. Bepaal waar die kleuren voor staan en voeg eventueel een legenda toe;
• Zorg ervoor dat de relatie-pijlen tussen de betrokkenen zo kort mogelijk zijn en elkaar niet of zo min mogelijk kruisen, anders krijg je een bord spaghetti!
• Visualiseer zo veel als mogelijk. Omschrijf de betrokkenen, relaties, etc. in het rijke plaatje zo specifiek en expliciet mogelijk, maar voeg zo min als mogelijk tekst toe. Gebruik werkwoorden in de tekst die 'in de pijl' staat;
• Maak een netwerkstructuur en stel niet één betrokkene of element centraal;

Vereiste: Het plaatje spreekt voor zich en de betrokkenen herkennen zich er in.

Figuur 4: Voorbeeld van een rijk plaatje.

Andere methoden en technieken

• Infographic
• Concept map
• Purposeful Activity Models
• System Dynamics