|
|
| (57 tussenliggende versies door 2 gebruikers niet weergegeven) |
| Regel 1: |
Regel 1: |
| Kijk eens naar figuur 1. De olifant staat symbool voor het complexe vraagstuk waarvoor men samen opzoek gaat naar oplossingen. Ieders kijk op het vraagstuk wordt sterk gevormd door het (wereld-)beeld of perspectief dat ze erop hebben. Dat beeld is gevormd door hun kennis, ervaringen, wensen, waarden, aannames, etc.
| | '''We hebben elkaar nodig als het gaat om de wereld mooier te maken en dus om doordachte en wenselijke oplossingen vinden voor maatschappelijke vraagstukken. Alleen al elkaar van mens tot mens ontmoeten en het gesprek voeren leidt tot ruimte om tot verandering te komen. Dit vraagt om een houding van openheid, nieuwsgierigheid en het willen aanpassen van de bril waarmee men naar elkaar en het vraagstuk kijkt.''' |
|
| |
|
| Om als Facilitator of Change de olifant te begrijpen (lees: voor het begrijpen en aanpakken van het complexe vraagstuk) is het van belang om '''er zonder oordeel''' en '''door de ogen van alle betrokkenen naar te kijken''', om dus te begrijpen wat hun wereldbeelden zijn - en misschien om je eigen kijk erop ook vollediger te kunnen zien of zelfs te herzien. Dit kan je doen in de vorm van gesprekken met en tussen betrokkenen en middels gezamenlijke dialoog. '''Dit leidt al gauw tot eyeopeners''' ("Nu ik er zo over na denk ...", "Hmm, dat is een goeie vraag" - je kunt dit soort gesprekken daarom dus ook als interventies beschouwen) en tot wederzijds begrip tussen betrokkenen. Dit zijn eerste - maar voorwaardelijke - resultaten om het speelveld te vergroten en om breed gedragen oplossingen voor het vraagstuk te vinden.[[Bestand:Blinden en olifant.png|gecentreerd|miniatuur|492x492px|'''Figuur 1:''' “De blinden en de olifant” door John Godfrey Saxe, naar een Indische legende.|koppeling=https://projectenportfolio.nl/wiki/index.php/Bestand:Blinden_en_olifant.png]]
| | Rondom maatschappelijke vraagstukken ervaren betrokkenen soms onduidelijkheid, onrust, kaders die niet (meer) passen of juist nodig zijn, misverstanden, misinterpretatie en soms ook verwijten naar elkaar toe. |
|
| |
|
| === Een continue proces van dialoog en verbinden ===
| | Om dit te doorbreken en wenselijke veranderingen te bewerktstellingen is het van belang om met elkaar in gesprek te gaan over aannames, verwachtingen, (voor-)waarden, interpretaties, observaties, blinde vlekken, et cetera - om te "begrijpen voor ingrijpen". |
| De Facilitator of Change gaat in gesprek met belanghebbenden en draagt bij aan een continue proces van het '''expliciteren en begrijpen van elkaars perspectieven''', van '''interactie''', en van het samen leren om met elkaar bewegingsruimte te creëeren en wenselijke verbeteringen te vinden. '''‘Verbinden’''', en daartoe continue betrokkenen uit het vraagstuk te weten uit te nodigen, is dan ook '''de modus operandi van de Facilitator of Change'''.
| |
|
| |
|
| ==== Aard en focus van het proces ====
| | Dit vraagt van alle betrokkenen om samen en met een holistisch blik naar het vraagstuk te kijken, te zorgen voor een sfeer van vertrouwen en veiligheid, en om dit te doen vanuit een open en constructieve houding. |
| Participatief, iteratief (herhalend / continue), interdisciplinair, ... Het onderzoeksproces is participatief, interdisciplinair, iteratief en reflexief van aard (Critical Realism). Participatief van aard: werk aan het vraagstuk vanuit de insteek van “met elkaar zoeken naar breed gedragen oplossingen” in plaats van de doorgaans gebruikelijke opdrachtgever-opdrachtnemer-relatie “we voeren het voor jullie uit en delen de aanbevelingen met jullie.”
| |
|
| |
|
| '''Focus verleggen:''' Om hiervoor bewegingsruimte te creëren moeten we onze focus verleggen: Bewegingsruimte ontstaat met behulp van een proces dat kan worden omschreven als ‘co-evolutie’: daarin gaan belanghebbenden continu en gezamenlijk opzoek naar wat ‘de juiste dingen’ zijn om te doen. Bij het werken aan dit soort vraagstukken ligt de focus daarom op het proces en niet op een vooraf vastgesteld resultaat of eindproduct. | | Wat deze insteek oplevert is onder andere rust, helderheid, 'je gehoord voelen', begrip, vertrouwen en verbondenheid - wat weer kan leiden tot bewegingsruimte en uiteindelijk tot breed gedragen oplossingen voor het maatschappelijke vraagstuk. |
|
| |
|
| Zie ook: http://www.mspguide.org/tool/4-types-conversations
| | Een Facilitator of Change zal in dit proces een belangrijke rol spelen. Hij kent de verschillende belangen en opvattingen van betrokkenen uit het vraagstuk. Hij is in staat om strategische interventies te ontwikkelen voor duurzame transities in de betreffende regio. De Facilitator of Change begrijpt hoe men tot een gedeelde probleemdefinitie en identificatie van mogelijke oplossingen kan komen. Hij heeft het vermogen om anderen te betrekken bij adaptieve verandering, en kan dit doen in verschillende rollen zoals specialist, onderzoeker, ondernemer, (project-)manager, adviseur of procesmanager. Een Facilitator of Change handelt vanuit een breed begrip van het functioneren van het onderwerp van het vraagstuk. |
|
| |
|
| '''Wat het niet is'''
| | Zaken die de kans op het vinden van breed gedragen oplossingen vergroten: |
| * Een interview (een vraaggesprek met het doel om het gehoorde te publiceren of uit te zenden - Van Dale). | | * Betrokkenen uit het vraagstuk voelen de urgentie dat er iets moet gebeuren. |
| * Monoloog en discussie helpen ook niet erg mee: | | * Betrokkenen (en in het algemeen: 'we') hebben de verantwoordelijkheid om goed 'voor elkaar te zorgen’. |
| {| class="wikitable"
| | * Openheid, nieuwsgierigheid en flexibiliteit zijn grondhoudingen. Diversiteit in opvattingen, waarden, etc. mag (zal) er zijn. |
| |'''Monoloog'''
| | * Oplossingen of vervolgstappen zijn zowel beargumenteerd wenselijk als cultureel haalbaar. |
| |'''Dialoog'''
| | * Betrokkenen werken vanuit bovenstaande vier punten en indien nodig herinneren zij elkaar daar aan. |
| |-
| | * Een Facilitator of Change kan helpen bij het aanpakken van zulke vraagstukken. Daarnaast kan hij betrokkenen helpen bij het ontwikkelen van vaardigheden waarmee zij in het vervolg zelf en gezamenlijk een complex vraagstuk kunnen aanpakken. |
| |Eenrichtingsverkeer
| |
| |Tweerichtingsverkeer
| |
| |-
| |
| |Afstand
| |
| |Betrokkenheid
| |
| |-
| |
| |Geen contact
| |
| |Contact en reacties op elkaar
| |
| |-
| |
| |Inhoud onveranderd
| |
| |Nieuwe gezichtspunten ontdekken
| |
| |-
| |
| |Partijen onveranderd
| |
| |Samen leren en veranderen
| |
| |}
| |
| {| class="wikitable"
| |
| |'''Discussie'''
| |
| |'''Dialoog'''
| |
| |-
| |
| |Arena, strijdtoneel
| |
| |Agora, marktplein
| |
| |-
| |
| |Standpunten innemen
| |
| |Ervaringen delen
| |
| |-
| |
| |Gericht op winnen/verliezen
| |
| |Gericht op leren van elkaar
| |
| |-
| |
| |Argumentatieve rationaliteit
| |
| |Narratieve rationaliteit
| |
| |-
| |
| |Partijen
| |
| |Mensen met namen en gezichten
| |
| |}
| |
|
| |
|
| ==== Emergente eigenschappen en enablers voor dialoog en verbinden ====
| | {{LC Book config}} |
| *Het gaat om het hier en nu, om wat er nu speelt en gebeurt
| |
| *Empowerment / emancipatie
| |
| *Veiligheid, kwetsbaarheid, ontwapening, respect, vertrouwen
| |
| *Humor, plezier, ontspanning, spelen / speelsheid
| |
| *Zo veel mogelijk leren en fouten maken (“faalmoed”)
| |
| *Tijd, rust, ruimte, structuur, ‘ondertussen’
| |
| *Relatie is een doel, geen middel
| |
| *Intentie / kwaliteit van je aanwezigheid en van ‘the space between’
| |
| *Niet oordelen, alles mag er zijn
| |
| *En vele andere
| |
| ''Zie ook tips van Sonja in mail.''
| |
| | |
| ==== Vereiste houding van zowel Facilitator of Change als de betrokkenen ====
| |
| "Om toegang te krijgen tot de ware gedachten en gevoelens van de deelnemers (= betrokkenen uit het vraagstuk) nemen onderzoekers (= Facilitator of Changes) een niet-oordelende houding aan ten opzichte van de gedachten en woorden van de deelnemers. De relatie moet gebaseerd zijn op wederzijds vertrouwen. Degene die luistert wordt degene die leert, en degene die deelneemt wordt de leraar." (Holloway and Wheeler, 2011).
| |
| | |
| Onderzoekend, nieuwsgierig, willen verbinden, überhaupt willen, openheid, respectvol, verduren, plezier, (sfeer van) vertrouwen, verantwoordelijkheid nemen, ongemak durven en kunnen verduren. Dit vereist een houding van openheid / nieuwsgierigheid, oordelen uitstellen, verantwoordelijkheid / eigenaarschap.
| |
| * Onderzoekende / reflexieve insteek
| |
| * eigenaarschap / autonomie, verantwoordelijkheid nemen
| |
| * coherentie in houding en gedrag
| |
| * Empathie, respect, mededogen, (zelf-)vertrouwen, nuchterheid
| |
| * Jezelf kennen, bewustzijnshygiëne (psychologisch / emotioneel)
| |
| *En vele andere
| |
| -
| |
| | |
| -
| |
| | |
| '''''Waarom wereldbeelden uitleggen (dit geldt voor stakeholders, maar ook voor Facilitators of Change)'''''
| |
| | |
| Er kan sprake zijn van onduidelijkheid, spanning, conflict, misverstanden, (verkeerde) interpretatie, uitsluiting, onzekerheid, forceren, bekritiseren, verwijten
| |
| | |
| Wat expliciet / identificeren: wereldbeelden, grensoordelen, blinde vlekken: aannames, overtuigingen, behoeften, verwachtingen, waarden, interesses, interpretaties, observaties, motieven, (tegengestelde) perspectieven, allergieën, intenties
| |
| | |
| Oplossingen / benaderingen: Systeemdenken, gezamenlijk leren, uitleggen, verbinden, co-creatie, natuur: participatie ('voor jou en met / door jou'), oordelen uitstellen, coalitie vormen van willen, gemeenschap van lerenden, Dialoog en verbinden (Door middel van dialoog en wederzijds begrip over perspectieven van stakeholders (grensoordelen, dwz aannames, overtuigingen, voorwaarden).)
| |
| | |
| Wat helpt: een sfeer van veiligheid, vertrouwen. Houding: constructief, nieuwsgierig, open, moed, respect, transparantie, leiderschap, flexibiliteit, blijvend ongemak, “nee” als antwoord toestaan. Denk voortdurend na: "Wat zijn voor ons (belanghebbenden) de juiste en zinvolle dingen om te doen?"
| |
| | |
| Resultaten: Overzicht van verschillende wereldbeelden en wat er op het spel staat, wederzijds begrip, vertrouwen, bewegingsruimte. Gehoord worden, herkenning, eye-openers, duidelijkheid, verbondenheid >> Een continu gezamenlijk proces
| |
| | |
| '''Why explicating worldviews (this applies to stakeholders, but to Facilitators of Change as well)'''
| |
| *''There can be'' unclarity, tension, conflict, misunderstanding, (mis)interpretation, exclusion, insecurity, forcing, criticizing, blaming
| |
| *''What to explicate / identify:'' Worldviews, boundary judgements, blind spots: assumptions, beliefs, needs, expectations, values, interests, interpretations, observations, motives, (opposing) perspectives, allergies, intentions
| |
| *''Solutions / approaches:'' Systems thinking, '''joint learning''', '''explication''', connection, co-creation, nature: participation (‘for you and with/by you’), postponing judgements, forming a coalition of the willing, community of learners, '''Dialoog en verbinden ('''Door middel van '''dialoog''' en wederzijds begrip over perspectieven van stakeholders (grensoordelen, d.w.z. aannames, overtuigingen, voorwaarden).''')'''
| |
| *''What is helpful:'' an ambiance of safety, trust. Attitude: constructive, curiosity, openness, courage, respect, transparency, leadership, flexibility, enduring discomfort, allowing “no” as an answer. Continuously reflect “What to us (stakeholders) are the right and meaningful things to do?”
| |
| *''Results:'' Overview of different worldviews and what is at stake, mutual understanding, trust, room for movement. '''Being heard''', recognition, eye-openers, clarity, connectedness >> An ongoing joint process
| |
| <accesscontrol>Access:We got to move</accesscontrol>
| |
| {{Light Context | | {{Light Context |
| |Supercontext=LC_00484 | | |Supercontext=LC_00842 |
| |Topcontext=PR 00276 | | |Topcontext=PR 00276 |
| |Toppage=Other | | |Toppage=Other |
| |Sequence number=300000 | | |Sequence number=300000 |
| |Sequence numbers=; | | |Sequence numbers=LC_00243,100000;LC_00244,200000;undefined,undefined; |
| |Context type=Situation | | |Context type=Situation |
| |Heading=Wederzijds begrip verkrijgen | | |Heading=De basis van Facilitating Change |
| |Show referred by=Nee | | |Show referred by=Nee |
| |Show edit button=Ja | | |Show edit button=Ja |
| |Show VE button=Ja | | |Show VE button=Ja |
| |Show title=Ja | | |Show title=Ja |
| |EMM access control=Access:We got to move, | | }} |
| | {{LC Book additional |
| | |Preparatory reading=LC 00484 |
| }} | | }} |
We hebben elkaar nodig als het gaat om de wereld mooier te maken en dus om doordachte en wenselijke oplossingen vinden voor maatschappelijke vraagstukken. Alleen al elkaar van mens tot mens ontmoeten en het gesprek voeren leidt tot ruimte om tot verandering te komen. Dit vraagt om een houding van openheid, nieuwsgierigheid en het willen aanpassen van de bril waarmee men naar elkaar en het vraagstuk kijkt.
Rondom maatschappelijke vraagstukken ervaren betrokkenen soms onduidelijkheid, onrust, kaders die niet (meer) passen of juist nodig zijn, misverstanden, misinterpretatie en soms ook verwijten naar elkaar toe.
Om dit te doorbreken en wenselijke veranderingen te bewerktstellingen is het van belang om met elkaar in gesprek te gaan over aannames, verwachtingen, (voor-)waarden, interpretaties, observaties, blinde vlekken, et cetera - om te "begrijpen voor ingrijpen".
Dit vraagt van alle betrokkenen om samen en met een holistisch blik naar het vraagstuk te kijken, te zorgen voor een sfeer van vertrouwen en veiligheid, en om dit te doen vanuit een open en constructieve houding.
Wat deze insteek oplevert is onder andere rust, helderheid, 'je gehoord voelen', begrip, vertrouwen en verbondenheid - wat weer kan leiden tot bewegingsruimte en uiteindelijk tot breed gedragen oplossingen voor het maatschappelijke vraagstuk.
Een Facilitator of Change zal in dit proces een belangrijke rol spelen. Hij kent de verschillende belangen en opvattingen van betrokkenen uit het vraagstuk. Hij is in staat om strategische interventies te ontwikkelen voor duurzame transities in de betreffende regio. De Facilitator of Change begrijpt hoe men tot een gedeelde probleemdefinitie en identificatie van mogelijke oplossingen kan komen. Hij heeft het vermogen om anderen te betrekken bij adaptieve verandering, en kan dit doen in verschillende rollen zoals specialist, onderzoeker, ondernemer, (project-)manager, adviseur of procesmanager. Een Facilitator of Change handelt vanuit een breed begrip van het functioneren van het onderwerp van het vraagstuk.
Zaken die de kans op het vinden van breed gedragen oplossingen vergroten:
- Betrokkenen uit het vraagstuk voelen de urgentie dat er iets moet gebeuren.
- Betrokkenen (en in het algemeen: 'we') hebben de verantwoordelijkheid om goed 'voor elkaar te zorgen’.
- Openheid, nieuwsgierigheid en flexibiliteit zijn grondhoudingen. Diversiteit in opvattingen, waarden, etc. mag (zal) er zijn.
- Oplossingen of vervolgstappen zijn zowel beargumenteerd wenselijk als cultureel haalbaar.
- Betrokkenen werken vanuit bovenstaande vier punten en indien nodig herinneren zij elkaar daar aan.
- Een Facilitator of Change kan helpen bij het aanpakken van zulke vraagstukken. Daarnaast kan hij betrokkenen helpen bij het ontwikkelen van vaardigheden waarmee zij in het vervolg zelf en gezamenlijk een complex vraagstuk kunnen aanpakken.
