Versie van 7 feb 2017 13:33

Zink (muziekinstrument)

Formele omschrijving

De zink is een blaasinstrument uit de Renaissance. Het instrument draagt in Nederland, België en Duitsland deze van oorsprong Duitse naam, maar wordt in andere landen ( Frankrijk, Engeland, Italië) cornet à bouquin, cornett of cornetto genoemd, hetgeen "hoorntje" betekent en verwijst naar de oorsprong van het instrument. De zink wordt van hout gemaakt, met leer overtrokken, heeft 6 vingergaten en een duimgat. Bijzonder is de verwantschap met koperen blaasinstrumenten door de manier van toonvorming: dit gebeurt namelijk op dezelfde manier, namelijk door middel van een klein ketelvormig mondstuk waartegen de lippen vibreren en zo de luchtkolom in beweging brengen. Er zijn drie belangrijke afmetingen van het instrument: de kleine hoge cornettino, de sopraanzink en de tenorzink. De sopraan heeft ook weer drie typen: de gebogen zink, de rechte en de zogenaamde "stille" zink. De gebogen zink is de meest voorkomende vorm. Het instrument is ongeveer 60 centimeter lang en werd gemaakt van één stuk hout, dat gesneden werd in de gebogen vorm, daarna werd gespleten om het conisch te kunnen uitboren. Daarna werden de delen weer aan elkaar gelijmd, kreeg het aan de buitenkant het karakteristieke achthoekige profiel en werd met leer overtrokken. De rechte zink werd niet overtrokken met leer, en werd meestal gemaakt van palmhout. Ook dit instrument was aan de binnenkant conisch. Van deze zinken zijn er niet veel overgebleven, waardoor we denken dat het instrument minder populair was dan de gebogen zink. Tot slot was er de "stille" zink (Duits: "stiller Zink"; Italiaans: ""cornetto muto"). In deze, tevens rechte, zink werd het mondstuk in het instrument zelf gesneden, in tegenstelling tot de eerder genoemde zinken waarop losse mondstukken van hout of ivoor werden gezet. Dit langzaam in de buis van het instrument overgaande ingesneden mondstuk zorgde voor een zachter, heser geluid. Hoogtij voor de zink was de periode van 1550-1650 waarin het met zijn flexibiliteit virtuoze passages met uitgewerkte versieringen glans gaf aan de polyfonie van die tijd.

Het instrument speelde vanaf de Middeleeuwen tot de barok een belangrijke rol bij koormuziek, waar het prachtig mengde met vroege trombones (sackbuts) en orgel. Daarna raakte het in onbruik, hoewel Händel en Gluck in de eerste helft van de 18de eeuw het instrument nog voorschreven in enkele partituren. De basuitvoering van de zinkfamilie heeft door zijn uiterlijk een aparte naam: de serpent ofwel slang. Dit instrument werd tot in de 19de eeuw gebruikt in symfonie-orkesten.

Met de opkomst van de authentieke uitvoeringspraktijk in de tweede helft van de 20ste eeuw, kwam het instrument opnieuw in de belangstelling. Christopher Monk deed hiervoor in Engeland baanbrekend onderzoek en begon zinken te bouwen. (Bron: Grove Music Online (GMO))

Catalogus: Bladmuziek; Cd

Schema: Muziek VN, Context: Instrumenten
Overkoepelend: TMZK Blaasinstrument

Referenties

Grove Music Online (GMO), Oxford University Press, 2007.
Bladmuziek (Zink), ZB-catalogus, 2017.
Cd (Zink), ZB-catalogus, 2017.

@@ Regel 4: / Regel 4: @@
 |prefLabel=Zink (muziekinstrument)
 |altLabel=Cornetto
-|definition=... (Bron: {{cite|resource=Grove Music Online (GMO)|name=Grove Music Online (GMO)|optional=}})
+|definition=De zink is een [[TMZK Blaasinstrument|blaasinstrument]] uit de [[TMZK Renaissance|Renaissance]].  Het instrument draagt in Nederland, België en Duitsland deze van oorsprong Duitse naam, maar wordt in andere landen ( Frankrijk, Engeland, Italië) cornet à bouquin, cornett of [[TMZK Cornetto|cornetto]] genoemd, hetgeen "hoorntje" betekent en verwijst naar de oorsprong van het instrument. De zink wordt van hout gemaakt, met leer overtrokken, heeft 6 vingergaten en een duimgat. Bijzonder is de verwantschap met [[ Koperen blaasinstrumenten|koperen blaasinstrumenten]] door de manier van toonvorming: dit gebeurt namelijk op dezelfde manier, namelijk door middel van een klein ketelvormig mondstuk waartegen de lippen vibreren en zo de luchtkolom in beweging brengen. Er zijn drie belangrijke afmetingen van het instrument: de kleine hoge cornettino, de sopraanzink en de tenorzink.
+De sopraan heeft ook weer drie typen: de gebogen zink, de rechte en de zogenaamde "stille" zink. De gebogen zink is de meest voorkomende vorm. Het instrument is ongeveer 60 centimeter lang en werd gemaakt van één stuk hout, dat gesneden werd in de gebogen vorm, daarna werd gespleten om het conisch te kunnen uitboren. Daarna werden de delen weer aan elkaar gelijmd, kreeg het aan de buitenkant het karakteristieke achthoekige profiel en werd met leer overtrokken.
+De rechte zink werd niet overtrokken met leer, en werd meestal gemaakt van palmhout. Ook dit instrument was aan de binnenkant conisch. Van deze zinken zijn er niet veel overgebleven, waardoor we denken dat het instrument minder populair was dan de gebogen zink.
+Tot slot was er de "stille" zink (Duits: "stiller Zink"; Italiaans: ""cornetto muto"). In deze, tevens rechte, zink werd het mondstuk in het instrument zelf gesneden, in tegenstelling tot de eerder genoemde zinken waarop losse mondstukken van hout of ivoor werden gezet. Dit langzaam in de buis van het instrument overgaande ingesneden mondstuk zorgde voor een zachter, heser geluid.
+Hoogtij voor de zink was de periode van 1550-1650 waarin het met zijn flexibiliteit virtuoze passages met uitgewerkte versieringen glans gaf aan de polyfonie van die tijd.
+Het instrument speelde vanaf de Middeleeuwen tot de barok een belangrijke rol bij koormuziek, waar het prachtig mengde met vroege trombones (sackbuts) en orgel. Daarna raakte het in onbruik, hoewel Händel en Gluck in de eerste helft van de 18de eeuw het instrument nog voorschreven in enkele partituren.
+De basuitvoering van de zinkfamilie heeft door zijn uiterlijk een aparte naam: de serpent ofwel slang. Dit instrument werd tot in de 19de eeuw gebruikt in symfonie-orkesten.
+Met de opkomst van de authentieke uitvoeringspraktijk in de tweede helft van de 20ste eeuw, kwam het instrument opnieuw in de belangstelling. Christopher Monk deed hiervoor in Engeland baanbrekend onderzoek en begon zinken te bouwen.     (Bron: {{cite|resource=Grove Music Online (GMO)|name=Grove Music Online (GMO)|optional=}})
 '''Catalogus:''' {{cite|resource=Bladmuziek (Zink)|name=Bladmuziek|optional=}}; {{cite|resource=Cd (Zink)|name=Cd|optional=}}