Aanleiding
Er is relatief gezien veel onderzoek uitgevoerd naar drukteperceptie van bezoekers: hoe ervaren bezoekers drukte? En hoe werkt dat proces precies? Hierover is veel (openbare) wetenschappelijke informatie beschikbaar. Daarentegen is het inzichtelijk maken van drukte in de kwantitatieve zin voor de meeste toeristisch-recreatieve bestemmingen, zowel in binnen- als in buitenland, een enorme uitdaging. Dergelijke data is op lokaal niveau momenteel namelijk amper (openbaar) beschikbaar.
Er zijn desalniettemin een aantal verschillende mogelijkheden om hiervoor geschikte data te kunnen verzamelen. Het meten van bezoekers met camera’s, sensoren, trackers en/of telslangen kan bijvoorbeeld (deels) uitkomst bieden voor het beantwoorden van vragen met betrekking tot (ervaren) drukte en bezoekerspatronen in een bepaalde regio. Deze meetmethoden worden landelijk al voor uiteenlopende doelen in verschillende sectoren ingezet en hebben elk specifieke voor- én nadelen. Deze diversiteit aan meetmethoden geeft aan dat er meerdere technieken beschikbaar zijn voor stakeholders. Het blijft echter belangrijk om te erkennen dat, ongeacht hoe geavanceerd de tel- en technologische mogelijkheden worden, een meetinstrument altijd een noodzakelijk compromis zal zijn tussen de noodzaak van nauwkeurige informatie én de praktische capaciteit om bezoekers te modelleren en meten.
Drukte in Zeeland
HZ Kenniscentrum Kusttoerisme werkt samen met partners elders in Nederland en België stapsgewijs aan betere kwalitatieve én kwantitatieve data over toerisme, zowel op landelijk, provinciaal als lokaal niveau. Hierbij geldt het toekomstbeeld Bestemming Zeeland 2030 als uitgangspunt, met de ambitie om een optimale balans te creëren tussen inwoners, economie, natuur en leefomgeving. Drukte op een bepaalde locatie in de provincie wordt niet alleen veroorzaakt door toeristen of dagbezoekers, ook inwoners maken deel uit van de bezoekers op een locatie waar drukte kan ontstaan. In 2022 is in opdracht van Provincie Zeeland gestart met het experimenteren met een nieuwe vorm van kwantitatieve data omtrent druktepatronen en bezoekersaantallen. Daarvoor is data ingekocht voor verschillende afgebakende locaties in de provincie Zeeland bij Resono.
Resono, een Nederlandse dataleverancier, levert schattingen van het aantal personen dat op een bepaalde afgebakende locatie aanwezig was. Die data kunnen zij leveren voor verschillende tijdsperioden, bijvoorbeeld voor de periode van een jaar, een maand, een week of soms zelfs één dag. Om tot zo nauwkeurig mogelijke schattingen te kunnen komen maakt Resono gebruik van een grootschalige groep appgebruikers, waarin ongeveer 1,8 miljoen personen worden vertegenwoordigd. De schattingen van het aantal personen op een bepaalde locatie komen voort uit data die wordt verzameld via smartphone applicaties.
Privacy & validiteit
Participerende gebruikers van applicaties hebben expliciet toestemming gegeven om hun locatiegegevens te delen voor marktonderzoek, marketing en/of analytische doeleinden. Gebruikers van applicaties die deze locatiegegevens delen kunnen dit op elk moment weer intrekken of uitschakelen. Zij kunnen dit via de desbetreffende applicaties zelf óf via het besturingssysteem van hun smartphone beëindigen. De steekproef van Nederlandse én (een gedeelte van) buitenlandse (Europese) bezoekers wordt door Resono gebruikt om via een statistisch model schattingen te leveren van het aantal bezoekers op een bepaalde locatie. Dit statistisch model is onder andere gevalideerd door de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) en wordt bovendien doorlopend getest en gekalibreerd.
Bij zowel de dataverzameling door Resono als de analyse en de verwerking hiervan door HZ Kenniscentrum Kusttoerisme speelt de privacywetgeving een uiterst belangrijke rol. Aan Resono is in 2021 het Privacy Verified certificaat toegekend, waarvoor onafhankelijke juristen alle facetten van de werkwijzen en methodieken van dataverzameling, dataverwerking, alle overeenkomsten en privacyverklaringen hebben doorgelicht en hebben bepaald dat deze volledig voldoen aan de Nederlandse AVG en Europese GDPR wet- en regelgeving. Het verkrijgen van dergelijke certificering is geen momentopname, het behouden van het certificaat is een doorlopend proces. Daarnaast is Resono aangesloten bij het IAB Europe Transparency and Consent Framework (TCF), de standaard voor het managen van opt-ins binnen applicaties en websites die aan alle GDPR en AVG richtlijnen voldoen, en draagt Resono het MOA Fair Data Keurmerk. Dat keurmerk biedt consumenten inzicht in welke organisaties op verantwoorde wijze met data en persoonsgegevens omgaan. Daarmee wordt consumenten zekerheid geboden in het groeiende debat omtrent privacy en data. De locatiegegevens van Resono omvatten een GPS-coördinaat en een moment in de tijd, maar expliciet géén kenmerken of eigenschappen van individuele personen of apparaten. Na ontvangst van de data worden deze direct automatisch geaggregeerd en versleuteld. Zo zijn deze data geanonimiseerd en nooit terug te herleiden naar individuele personen door Resono of HZ Kenniscentrum Kusttoerisme.
Publicaties
De schattingen van bezoekersaantallen van Resono over de periode 2022-2023 & 2023-2024 zijn inmiddels geanalyseerd en gepubliceerd. Deze resultaten worden naar verwachting in Q1 van 2025 gepubliceerd. HZ Kenniscentrum Kusttoerisme blijft de komende periode Resono-data inkopen en analyseren voor meerdere Zeeuwse locaties.
