Studentenhandleiding; begeleiding en reflectie op de aanpak

Studentenhandleiding

In Pabo 3 ben je als student zelf aan zet. Jij bepaalt je leerdoelen voor een bepaalde periode. Jij plant de activiteiten waar je aan gaat werken. Jij stelt vast waar je op beoordeeld wilt worden. Jij doet onderzoek naar een vraagstuk dat jou bezighoudt. Jij verdiept je in een vak naar keuze. En dat allemaal om aan het eind van het semester op jouw niveau adaptief onderwijs te kunnen verzorgen, vanuit jouw visie invulling te geven aan onderwijs van deze tijd en op jouw manier wereldburger te zijn.

De praktijk van het leren

De vraagstukken waar studenten mee aan de slag gaan komen voort uit de onderwijspraktijk. Die praktijk is innovatief. Het basisonderwijs bevindt zich in deze tijd van transitie in een proces van voortdurende verandering en verbetering. Een opleiding volgen betekent in zo’n wereld de eerste stap zetten op een weg van permanente educatie. Aan het eind van de opleiding is de fase van startende leerkracht bereikt. Dat betekent dat er door studenten op hun leerwerkplek deel wordt genomen aan de ontwikkelingen die daar spelen, dat er samen met de ervaren leerkrachten wordt geleerd en dat er een ontdekkende en onderzoekende instelling wordt ontwikkeld.

Eigenaarschap

Het curriculum van de opleiding heeft als uitgangspunt onder andere dat studenten zelf hun leerroutes plannen en samenstellen en daarmee eigenaar zijn van hun ontwikkeling en opleiding. De student is geen object van de opleiding, maar subject. Hij of zij is zelf verantwoordelijk voor het eigen leerproces. Daarbij zijn er wel verschillende vormen van ondersteuning en begeleiding die door de opleiding worden aangeboden. De eisen waar iedere student aan moet voldoen liggen vast. Ook is vastgelegd op welke wijze een student kan bewijzen dat hij of zij aan die eisen voldoet. Deze vorm van opleiden is een heel andere manier dan tot nu toe de gewoonte was. De leerroutes worden niet uitgezet door docenten en de taken zijn ook niet door hen beschreven. Er is sprake van een paradigmawisseling ten opzichte van de klassieke opleiding. Het leren op de opleiding en in de praktijk vormen steeds meer een geheel. De rol van begeleider staat centraal, zowel voor de mentor als voor de docent. Het vraagt om het ondersteunen van studenten in hun leerdoelen en activiteiten. Dat brengt ook met zich mee dat er nieuwe zaken kunnen worden uitgeprobeerd en dat fouten maken erbij hoort. Mensen leren beter als er sprake is van vertrouwen en hoge verwachtingen. Op maat ondersteunen is dus het uitgangspunt, maar ook drempels opwerpen en uitdagingen aanbieden. In deze overwegingen ligt de reden dat we niet meer spreken van stage, maar van leerwerkplek.

Begrijpen voor ingrijpen

Eén van de motto’s van de opleiding is deze zin: begrijpen voor ingrijpen. Om in een complexe situatie het goede te doen, is het namelijk allereerst van belang om te weten wat er werkelijk speelt. Het proces van begrijpen begint met het voeren van gesprekken met relevante betrokkenen. Wat willen zij, wat speelt er? Met behulp van een visueel overzicht van de situatie, bijvoorbeeld een rijk plaatje of een mindmap, bespreken de betrokkenen hun gezamenlijke doel en zoeken zij naar wenselijke verbeteringen. Belangrijk daarbij is dat het voor iedereen veilig voelt om het er over te hebben. Een onderzoekende houding in combinatie met systeemdenken zijn bouwstenen van deze benadering (zie figuur 1).

Kennis ontwikkelen door kennis te delen

Een tweede zin die gebruikt wordt om onze gezamenlijke leeromgeving te typeren is: kennis ontwikkelen door kennis te delen. Door met elkaar te leren komt de nadruk te liggen op persoonlijke kennis. Leren waarvan de resultaten leiden tot blijvende verbeteringen, dat is wat in het onderwijs aan de orde is. De leerkracht ontwikkelt zich door kennis op te doen, door vaardigheden te verwerven en door als mens te groeien in alle opzichten. Een vorm die voor samen leren heel geschikt gebleken is, is de Professionele Leergemeenschap (PLG). Op steeds meer scholen worden PLG’s ingezet. Of anders gezegd: steeds meer scholen kiezen ervoor om een professionele leergemeenschap te zijn.

Met dit vernieuwde Pabo 3 programma zetten wij als studenten, docenten en praktijkopleiders een belangrijke stap. Ook wij gaan steeds meer met alle betrokkenen een professionele leergemeenschap vormen.

Zie studentenhandleiding pabo 3, semester 1 en het aangepaste protocol voor het onderzoek in PLG's.

Toetsprogramma

Overzicht toetsen af te nemen in Semester 5: toetsprogramma Pabo-3 jaargroep 2017-2018.

Onderzoek in PLG's begeleiden

Ervaringen met het begeleiden van PLG's worden door docenten en praktijkbegeleiders gedeeld in de besloten Edmodo-groep.

Referenties

• Adaptief onderwijs, diversiteit en wereldburgerschap, HZ-pabo, 4 september 2017.
• Toets programma Pabo 3 semester 5, HZ-pabo, 4 september 2017.
• Beoordelingsprotocol voor onderzoek in PLG's, Parlevliet, L.J., HZ University of Applied Sciences, 1 november 2017.