Burgerkracht met burgermacht!
Wie stuurt? Sturing: directief versus facilitatie. Gestapelde PDCA's.
Met veranderende rollen van burger en overheid moet naar andere vormen van samenwerking en sturing worden gezocht. De tijden dat de overheid de spelregels bepaalde zijn voorbij: met burgerkracht komt ook burgermacht. De overheid begint deze slag te maken, ook in de gemeente Sluis. Er wordt nu gesproken over een faciliterende overheid. De vragen zijn: wie stuurt, wie faciliteert, op welke vlakken, en hoe precies? Op dit soort vragen zijn op dit moment geen eenduidige antwoorden te geven omdat het transitieproces nog in volle gang is. Wat nu wel kan worden gedaan is een denkkader meegeven waarin dit soort vragen kan worden bestudeerd. Dat denkkader wordt geboden door de PDCA cyclus.
PDCA cyclus
De PDCA cyclus, ook bekend onder de naam kwaliteitscirkel van Deming, is een cyclisch verbeterproces dat bestaat uit vier stappen:
- Plan: het maken van een plan met duidelijk (meetbare) doelstellingen;
- Do: het uitveren van het plan;
- Check: het bepalen of de vooraf gestelde doelen doelen zijn behaald;
- Act/Adjust: indien nodig, handelend optreden om vervolgens weer door te gaan met het maken van nieuwe plannen.
Kwaliteitsverbetering is een proces, geen project met een eindpunt en een eindresultaat. De samenleving is nooit af!
De rollen ingevuld
De PDCA cyclus was oorspronkelijk bedacht voor het verbeteren van organisaties. Echter, de benadering kan ook worden toegepast op een samenleving. We komen dan gelijk tot een aantal essentiele punten. Ten eerste, wie is primair verantwoordelijk voor een processtap? Bijvoorbeeld, was het vroeger volstrekt duidelijk dat de overheid verantwoordelijk was voor het maken van plannen (gemandateerd via een democratisch proces), met de komst van de participatiemaatschappij ligt deze verantwoordelijkheid niet meer zo eenduidig. De burger wordt geacht zijn steentje bij te dragen aan de samenleving, wat als consequentie heeft dat de burger ook een stem moet hebben in het maken van plannen. Burgerkracht komt met burgermacht! De vraag is nu hoe dit planproces moet worden ingericht. In ieder geval moet de dialoog met burger worden gevoerd. Ook voor de andere stappen in de PDCA cyclus zal de burger betrokken moeten worden. Ook weer in dialoog met de burger zal moeten worden geëvalueerd (de check en de act/adjust stap) hoe een plan heeft uitgepakt en weleke verbeteringen moeten worden doorgevoerd.
Ten tweede, een plan maken is één ding, het plan zal ook moeten worden uitgevoerd. Zeker nu de overheid taken bij de burger neerlegd zal zal zorgvuldig om moeten worden gegaan met het aansturen van de burger. In een indvidualistische samenleving, zoals de Nederlandse, accepteert de burger niet zomaar directieven van de overheid. Echter, de natuurljke reflex van de overheid, ingeslepen in de tientallen jaren verzorgingsmaatschappij, is nog steeds sturend te acteren. De burger "pikt" dit niet door terecht te stellen dat bij afgestoten taken geen dwingende overheid past.
Het alternatief van sturen
Gestapelde PDCA's
Hier wordt aan gewerkt of naar verwezen door: Professionele generalisten versus specialisten, SAAM@ - resultaten, Van wij-zij naar ons