Interviews

Je wilt er achter komen hoe iedere betrokkene afzonderlijk in deze situatie handelt vanuit zijn overtuigingen en (ingebeelde) (on-)mogelijkheden in huidige en ideale situatie. Dit wordt ook wel iemands 'wereldbeeld' (world view) genoemd. Wereldbeelden zijn (on-)bewuste gedragspatronen die ontstaan uit iemands overtuigingen en de mate waarin iemand door zijn omgeving wordt gefaciliteerd (via condities).

In het bijzonder zijn we op zoek naar het beschrijven van situaties. Een situatie bestaat meestal uit meerdere entiteiten (actoren of andere elementen die gedrag vertonen) met al da niet gemeenschappelijk doelstellingen. De entiteiten hebben interactie in een situatie waarin materialen of ideeën worden uitgewisseld. Dit concept vormt de basis voor de EMM beeldtaal.

Interviewtips

1. Mensen vinden het erg fijn als ze zich gehoord voelen, niet in de laatste plaats omdat mensen graag ergens betekenisvol aan bijdragen. Met een interview geef je iemand de volle aandacht, waarbij het om de geïnterviewde draait en niet om jouw mening of interpretatie daarvan.
2. Probeer zo min mogelijk te interpreteren wat de betrokkenen bedoelen: vraag hen naar wat zij doen en vinden van de situatie in plaats van dat jij als onderzoeker dat voor hen bedenkt of 'invult'.
3. Probeer een open en vriendelijke sfeer te creëren. Bijvoorbeeld, begin het interview met wat smalltalk en ga geleidelijk vragen naar achtergrondinformatie, zoals opleiding en werk, hobby’s, etc. Dit gaat verder dan alleen de geïnterviewde op zijn gemak stellen. Er wordt tevens een eerste indruk gekregen over het wereldbeeld van de geïnterviewde, wat in het verloop van het interview kan worden uitgediept.
4. Het is belangrijk om oprechte interesse in de geinterviewde te hebben. De diepgang van het interview wordt in grote mate bepaald door het vertouwen dat een geinterviewde heeft in de interviewer. Een interview duurt ongeveer anderhalf uur. De ervaring leert dat na een kwartier de meeste geintervieeden loskomen. Meestal worden dan ook in dat stadium van het gesprek belangrijke thema's aan de orde gesteld die om verdieping vragen. Forceer niet. Gedurende het gesprek zal de vetrouwensband groeien en kan dieper op bepaalde thema's worden ingegaan. Heb geduld en stuur het interview zodanig dat de diepgang kan worden gezocht als de tijd rijp is.
5. Je vraagt de geïnterviewde naar anekdotische acties en ervaringen in die situatie en naar zijn overtuigingen daarbij. Je vraagt de betrokkene steeds naar anekdotes over:
   • Waarom? (zijn doel in de situatie)
   • Wat er NU gebeurt en hoe dat in de IDEALE situatie zou kunnen: Wat?, Hoe?
   • Succesfactoren (NU en in de IDEALE situatie)
   • Overtuigingen / belemmeringen, Wensen
6. Probeer een aantal typische quotes (oneliners) te verzamelen, d.w.z. kernachtige statements die de situatie of een opvatting typeren. De quotes worden later gebruikt in het digitale expertisesysteem om situaties en opvattingen te concretiseren en levendig te maken, waarmee abstracte zaken tot de verbeelding gaan spreken. Quotes moeten zo letterlijk mogelijk worden opgeschreven, inclusief taalfouten en dialect.
7. Neem het gesprek op, maar vraag daarbij eerst toestemming van de geïnterviewde. De opgenomen interviews worden nooit online gezet. Het is niet de bedoeling om interviews volledig uit te schrijven. Meestal volstaan handgeschreven aantekeningen (vuistregel 2 à 3 a4) die later worden gebruikt om het formulier in te vullen. Komt een interview eenmaal in een flow (meestal na 30 minuten) en wordt veel verteld in korte tijd, dan kan het handig zijn om passages terug te beluisteren. Noteer dan ook het tijdstip van deze snelle passages tijdens het interview, dat vereenvoudigt later het terugzoeken. Op dezelfde manier kunnen ook de quotes worden verzameld en letterlijk worden weergegeven zonder dat tijdens het interview de vraag om herhaling moet worden gesteld.

Interviewverwerking

Als een interview via het EMM gedachtegoed wordt afgenomen, dan wordt een interview impliciet gecodeerd, namelijk volgens de Expertise Management ontologie (EM_ont): de PQR formule (wat, hoe en waarom). Een interview hoeft dan ook niet helemaal te worden uitgeschreven. Dat kost ook veel tijd. De essentie is situaties te beschrijven. EM_ont elementen kunnen daarbij worden gebruikt als coderingssymbolen. Annoteer de uitwerkingen met (P), (Q), (R), (B), (C), voor respectievelijk wat, hoe, waarom (doelstelling), belief (overtuiging, uitgangspunt) en condition (indicator, conditie, toestand). Samen met de quotes is dit de vastlegging van een interview.

Referenties

• Verkenning van wereldbeelden en mogelijkheden van betrokkenen in uitdagende situaties, KC EVM, 19 oktober 2017.
• Informatie en tips voor het voeren van goede gesprekken, Vilans, 19 oktober 2017.

Hier wordt aan gewerkt of naar verwezen door: 1. De uitdagende situatie begrijpen, 4. Responsieve Methodologie, Interviews, Soft Systems Methodology