Waterbassin
Met behulp van een opslagvoorziening zoals een waterbassin, kan water worden opgeslagen in tijden van een neerslagoverschot (Stowa 2018). Er zijn meerdere soorten bassins die toegepast kunnen worden, zoals beregeningskelders, foliebassins, gegraven plas, stalen bassin of opslag in bestrating. Foliebassins kunnen deels in de grond gelegd worden met een gesloten grondbalans. De grond die wordt afgegraven wordt dan gebruikt voor het maken van de dijkjes rond het bassin. Dit kan echter alleen wanneer de grondwaterstand niet hoger is dan de onderkant van het bassin.
De aanleg van een bassin zorgt ervoor dat de agrariër minder afhankelijk is van de aanvoer van voldoende water en de kwaliteit daarvan. Dit is vooral in droge periodes van groot belang. Water van daken of verhard oppervlak dat normaal wordt afgevoerd wordt opgeslagen in het bassin, bijvoorbeeld in de wintermaanden. Zie voor meer informatie deze website: (Stowa 2018)
Aandachtspunten
- In Nederland is de toepassing van bassin bij de vollegrondsteelten nog gelimiteerd door de hoge kosten die de aanleg met zich meebrengt (Stowa 2018) .
- Er is een verlies van landbouwareaal (10 %) omdat dit gebruikt wordt voor het bassin. Deze grond kan niet meer gebruikt worden voor de teelt, wat leidt tot een productieverlies van €2000 per ha (Stowa 2018).
- Als er voor het vullen van het bassin water van verhard oppervlak wordt gebruikt is het van belang om de kwaliteit van het water te controleren om te kijken of het geschikt is voor irrigatie.
Kosten & Wateropbrengst
Voor het vollegrondsgroententeelt kan het aanleggen van een bassin rendabel zijn als er geen alternatieve bron van zoetwatervoorziening is. Vaak moet een waterbassin de grootte hebben om 2 a 3 extra watergiften te geven in een periode van droogte. Daarnaast is er een inschatting gemaakt van de de gemiddelde kosten van een kuub water. Voor een bassin komen deze kosten op 0.85 per m3. De baten in termen van hoeveelheid water, zijn afhankelijk van de grootte van het bassin.
Rekenvoorbeeld (Wageningen environmental research, 2018) (Stowa 2018):
Een agrariër wil een bassin hebben waaruit hij 2 tot 3 giften kan geven voor zijn bedrijf van 12 ha. Dit komt neer op 40 tot 60 mm water in totaal. Uit de meest recente onderzoeken komen investeringskosten, variërend van €37.000 tot maximaal €60.000. Dit is inclusief van de duurdere varianten van een bassin.
Wet en regelgeving
Aanleg van een bovengronds waterbassin
Voor het aanleggen van een waterbassin dient een omgevingsvergunning bij de gemeente te worden aangevraagd. Afhankelijk van de vormgeving van het waterbassin is wel of geen sprake van een bouwwerk (Bestemmingsplan Schouwen 2009). Wat betreft principeverzoeken voor waterbassins, niet zijnde bouwwerken, heeft de gemeente positief gereageerd. Waterbassins zijnde bouwwerken mogen aangelegd worden op het bouwvlak (Bestemmingsplan Schouwen 2009). Voor een bouwwerk met wateropslag buiten het bouwvlak is een ontheffing mogelijk, hier vallen bassins niet onder en dit is aan strikte voorwaarden verbonden (Bestemmingsplan Schouwen 2009). Regels rond de inpassing van bassins verschillen per gemeente. Het waterschap let bij de omgevingsvergunning op of voldoende afstand wordt gehouden tussen het bassin en eventuele waterlopen.
Het waterschap heeft algemeen beleid wat ook consequenties kan hebben voor bovengrondse waterbassins. Zo moet er op hoofdlijnen rekening worden gehouden met waterveiligheid, wegbeheer en waterbeheer. Op dit moment wordt gewerkt aan specifiek beleid voor bovengrondse waterbassins, waarbij onder andere de volgende punten spelen (niet definitief). Waterbassins worden gevuld met regenwater of water vanaf verharde oppervlakten. Een waterbassin mag niet gevuld worden met grondwater. Het creëren van een slootbassin met grondwater is ook niet toegestaan. Over het gebruik van het opgeslagen water is het beleid van het waterschap dat water gebruikt mag worden binnen hetzelfde bedrijf en op aaneengesloten percelen (er mogen wel sloten of wegen tussen de percelen liggen). Of water uit een bassin van een ondernemer ook elders of in gezamenlijkheid mag worden gebruikt is nog onduidelijk (Waterschap Scheldestromen).
De aanleg van een waterbassin gaat gepaard met ontgrondingen. Wanneer de hoeveelheid grond die vergraven wordt groter is dan 1.000 m3, is een ontgrondingsvergunning vereist (Provincie Zeeland 2018). Hiervoor is de provincie bevoegd gezag en de Regionale Uitvoeringsdienst Zeeland het aanspreekpunt.
Referenties
- Bestemmingsplan buitengebied Schouwen-Duiveland, Anon., Gemeente Schouwen_Duiveland, 26 maart 2009.
- Hoe kan ik een waterbassin (laten) aanleggen?, Anon., Waterschap Scheldestromen, 3 maart 2023.
- Omgevingsverordening Zeeland, Anon., Provincie Zeeland, 17 april 2018.
- Waterreservoirs op bedrijfsniveau, Anon., Stowa, 1 februari 2018.